ODREĐENJE I STATUS OBRAZOVNOG PROGRAMA
Jutarnje okupljanje i produženi boravak predstavljaju organizovani oblik rada za učenike nižih razreda koji im osigurava kvalitetno provođenje slobodnog vremena prije i/ili poslije nastave, pod nadzorom nastavnika/ice i na taj način podiže opšti kvalitet i efikasnost čitavog nastavnog procesa.
Rad u produženom boravku zahtijeva fleksibilnu organizaciju, prilagođenu potrebama djece i mogućnostima škole.
Produženi boravak organizovan je od 7.00 sati ujutro do 15.30 sati poslije podne.
On je pedagoški i didaktički specifičan – povezuje igru, učenje i rad,doprinosi cjelovitom razvoju učenika/ca i pomaže im u savladavanju vještine samostalnog učenja, što im omogućava svrsishodno, kreativno i prijatno vannastavno vrijeme uškoli.
CILJEVI PROGRAMA
Osnovni cilj produženog boravka je upućivanje i osposobljavanje učenika/ca za samostalno učenje i organizovanje rada,kroz strukturiranu igru i različite sadržaje koji povoljno utiču na njihov cjelokupni razvoj.
Specifični ciljevi:
- socijalizacija učenika kroz zajedničku igru i druženje,
- pripremanje učenika za bolje snalaženje u izradi domaćih zadataka,
- ponavljanje, utvrđivanje i primjena naučenog tokom redovne nastave,
- učenje organizacije vremena – optimalne korelacija učenja i slobodnog vremena,
- razvijanje sposobnosti prihvatanja individualnih različitosti,
- izgradnja partnerstva u obrazovanju,
- briga o učenicima s posebnim potrebama.
PROGRAM I PLAN RADA SA AKTIVNOSTIMA
Program rada vezan je,uglavnom,za redovne nastavne predmete.Tokom boravka u školi, kroz stalni pedagoški nadzor nastavnika/ca, posebna pažnja se poklanja vaspitnom radu sa učenicima, dok se u obrazovnom dijelu nastoje proširiti učenička znanja s redovne nastave i pospješiti usvajanje novih.
Vaspitna komponenta rada u produženom boravku treba da pomogne učenicima/cama da:
- prepoznaju i izraze svoja osjećanja, potrebe, interesovanja i želje,
- prepoznaju i prihvataju (uvažavaju) osjećanja, potrebe i želje drugih,
- izgrađuju samopouzdanje,
- prepoznaju i ističu vrijednosti kod sebe i drugih,
- usvajaju pravila ponašanja,
- sarađuju u zajedničkim aktivnostima i iznalaženju odgovarajućih rješenja,
- razvijaju odgovoran odnos prema sebi i drugima,
- razvijaju toleranciju i vještinu za mirno rješavanje sukoba.
PLAN RADA I AKTIVNOSTI U PRODUŽENOM BORAVKU
| Jutarnje okupljanje | jutarnja gimnastika doručak gledanje crtanog filma slušanje dječje muzike,pjevanje igra uz muziku (ritmičke igre)aktivnosti/igre u školskom dvorištu, terenu/sali za fizičko vaspitanje društvene igre u učionici |
| Organizovani, samostalni rad učenika prije redovne nastave | izrada domaćih zadataka učenje |
| Odmor i slobodno strukturirano vrijeme neposredno nakon redovne nastave | ručak odmor aktivnosti/igre u školskom dvorištu, terenu/sali za fizičko vaspitanje društvene igre uučionici slušanje muzike ples |
| Organizovani samostalni rad učenika | izrada domaćih zadataka učenje |
| Samostalno učenje | kreativne radionice (likovne, muzičke, literarne; drama, ples) čitanje knjiga, dječjih časopisa sportske i rekreativne aktivnosti- gledanje filmova obrazovnog karaktera i video materijala |
Aktivnostima u okviru samostalnog učenja i slobodno strukturiranog vremena treba posvetiti najveći dio vremena tokom produženog boravka.
Kreiranje dnevnog rasporeda aktivnosti odgovornost je same škole, prema načelima opšteg kurikuluma i u zavisnosti od njene unutrašnje organizacije i uslova. Svaki nastavnički tim je kreator svakodnevnog rada s učenicima, u skladu s načelima struke.
DIDAKTIČKE I METODIČKEPREPORUKE
Pedagoški koncept rada u produženom boravku podrazumijeva sveobuhvatan pristup razvoju učenika/ca. Nastavnici/ce koji rade u produženom boravku treba da nastavu prevashodno kreiraju po mjeri djeteta i svoj rad osmisle u saradnji sa učenicima. Nastavnici/ce, prvenstveno, treba da budu mentori koji upućuju, pomažu i podstiču učenike, podržavaju kreativnost i maštovitost učenika, uvažavajući njihovo mišljenje.Posebno je važno u radu sa učenicima prvog razreda primjenjivati vaspitno-obrazovne strategije i pristup koji će im olakšati period međusobnog upoznavanja, razumijevanje pravila funkcionisanja školskog života,razumijevanja razlike u funkcionisanju i dinamici između vrtića i škole, razumijevanje njihovog individualnog mjesta u kolektivu i njih kao dijela kolektiva, sticanja vještine refleksije, odnosno, promišljanja/osvrtanja na dnevne aktivnosti i postupno preuzimanje obaveza i formiranje radnihnavika.Nastavnici/ce koji rade u produženom boravku planiraju i usklađuju aktivnosti s nastavnicima/cama koji rade u nastavi.Učenici rade domaće zadatke samostalno,i uz pomoć nastavnika/ce kada je to potrebno. Po potrebi i u dogovoru s nastavnicima/cama iz redovne nastave, nastavnici/ce u produženom boravku organizuju individualni ili zajednički rad u cilju savladavanja određenih sadržaja iz redovne nastave.
U produženom boravku koriste se nastavne metode i oblici rada koji podstiču samostalno učenje i dobru organizaciju rada i slobodnog vremena:
- kurikularni pristup (umjesto predmetnog),
- učenje kroz igru, praksu, učenje za život,
- integrisano učenje,
- timsko i saradničko učenje.
U produženom boravku učenici treba da razvijaju pozitivne međuljudske odnose družeći se, dogovarajući se i pomažući jedni drugima u opuštenoj atmosferi. Rad u produženom boravku treba da bude takav da učenici razvijaju sigurnost u sebe, samopoštovanje, saradnju, odgovornost, snalažljivost, samostalnost.
Nastavnice/ci koji rade u produženom boravku treba da njeguju opušteniji i neposredniji odnos sa učenicima i da aktivnostima pristupaju maksimalno fleksibilno. Učenicima treba omogućiti odabir aktivnosti u skladu s njihovim afinitetima, trenutnom motivacijom i interesovanjem. Na ovaj način ostvaruje se slobodna disciplina,dijete je aktivno,a po zasićenju može da promijeni aktivnost. Pravila ponašanja treba da budu jasno postavljena i dosljedno poštovana.
Rad u produženom boravku,po prirodi stvari,podrazumijeva da nastavnici/ice preuzimaju i dio roditeljske uloge,pa je potreba za saradnjom sroditeljima veoma naglašena.Škola time dobija novu i zahtjevniju ulogu.
Djeca su u produženom boravku puno umornija nego tokom jutarnje nastave,pa su zahtjevnija po pitanju motivacije za realizaciju planiranih aktivnosti,imaju manje koncentracije istrpljenja. To znači da će frustracija i stresu određenoj mjeri biti neminovan pratilac produženog boravka. Toga treba da budu svjesni i učenici, i njihovi roditelji, i nastavnice/i. Nastavnice/i treba da o tome vode računa i da aktivnosti prilagođavaju mogućnostima učenika. Učenici treba da uče da imaju pravo na greške i da prihvataju greške kod sebe i drugih kao dio procesa učenja.
